بررسی ارتباط بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود در شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهرانword

فهرست

1-1)مقدمه. 2

1-2)بيان مسئله اصلی تحقیق.. 3

1-3)ضرورت انجام تحقيق.. 8

1-4)اهداف تحقيق.. 9

1-5) فرضيه هاي تحقيق.. 9

1-6)روش تحقيق.. 10

1-7)روش گرد آوري اطلاعات.. 10

1-8) قلمرو زماني تحقيق.. 11

1-8-1) قلمرو زماني تحقيق.. 11

1-8-2) قلمرو مكاني تحقيق.. 11

1-9) تعريف واژه گان تحقيق.. 11

1-10) ساختار تحقیق.. 12

1-11) خلاصه فصل.. 13

2-1)مقدمه. 15

بخش اول: استراتژی شرکت... 16

2-1) استراتژی شرکت... 16

2-1-1) تعاریف‌ استراتژي‌21

2-1-2) استراتژی و انواع آن.. 25

2-1-2-1) استراتژی‌های اصلی:25

2-1-2-2) استراتژی‌های فرعی.. 27

2-1-2-3) استراتژی‌های رقابتی.. 31

2-1-3) راهبردهای تجاری در بازارهای رقابتی.. 33

2-1-3-1) راهبردتمايزپورتر. 33

2-1-3-2) راهبرد رهبری هزینه. 35

بخش سوم: مدیریت سود. 38

2-2) مفهوم مدیریت سود. 38

2-2-2) انواعروشهایمدیریتسود. 41

2-2-3) انواعمدیریتسود:46

2-2-4) الگوهایمدیریتسود. 49

2-2-4-1) الگویبدستآوردنآرامش.... 49

2-2-4-2) الگویحداکثرکردنسود. 50

2-2-4-3) الگویحداقلکردنسود. 50

2-2-4-4) الگویهموارسازیسود. 51

2-2-4) انگیزه‌هایمدیریتسود. 51

2-2-4-1 ) تامینانتظاراتتحلیلگرانمالی.. 51

2-2-4-3 )هموارسازیسودطییکدورهزمانیبلندمدتبارشدمناسب... 53

2-2-4-4 ) تامینکردناحتیاجاتطرحپاداشی.. 53

2-2-4-5) تعویضمدیریت... 54

2-2-4-6 ) قراردادبینمدیرانومالکان:54

2-2-4-7 ) قراردادبینمدیرانوبستانکاران:55

2-2-4-8 )انگیزههایمربوطبهنخستینعرضهعمومی.. 56

2-2-5) قربانیانمدیریتسود،چهکسانیهستند؟. 56

2-2-6) مدیریت سود خوب در مقابل مدیریت سود بد. 57

بخش سوم: محافظه کاری سود. 58

2-3) مفهوم محافظه کاری.. 58

2-3-1) اهمیت محافظه کاری.. 62

2-3-2) جايگاه محافظه كاري در استانداردهاي حسابداري.. 63

2-3-3) کاربرد‌های محافظه کاری در بازار سرمایه و صورت‌های مالی.. 64

2-3-4) معيارهاي ارزيابی محافظه کاري.. 66

2-3-4-1)معيارهاي خالص دارايي‌ها66

2-3-4-2) معيارهاي سود و اقلام تعهدي.. 67

2-3-4-3) معيارهاي رابطه سود و بازده سهام. 68

بخش چهارم: پیشینه تحقیق.. 68

2-4) پیشینه تحقیق.. 68

2-4-1) تحقیقات انجام شده در خارج از کشور. 68

2-4-2) تحقیقات انجام شده در داخل کشور. 71

3-1) مقدمه. 77

3-2) روش تحقيق.. 77

3-3)جامعه آماري.. 78

3-4)روش نمونه گيري.. 78

3-5) حجم نمونه آماري.. 79

3-6) روش جمع آوري داده ها80

3-7) دوره زماني تحقيق.. 80

3-8) فرضيات تحقيق.. 80

3-9)متغيرهاي تحقيق و نحوه محاسبه آنها81

3-9-1) متغير(هاي) وابسته تحقيق.. 81

3-9-2) متغير(هاي) مستقل تحقيق.. 83

3-9-3) متغيرهای کنترل.. 84

3-10) شيوه آزمون فرضيات.. 86

3-10-1) مدل آزمون فرضيه اول.. 86

3-10-2) مدل آزمون فرضيه دوم. 87

3-10-3) مدل آزمون فرضيه سوم. 88

3-11) روش تجزيه و تحليل و آزمون فرضيات.. 88

3-11-1) روش داده های پانل.. 88

3-11-1-1) روش اثراث ثابت:90

3-11-1-2) روش اثرات تصادفی:91

3-11-1-3) آزمون چاو یاF لیمر:91

3-11-1-4) آزمون هاسمن:93

3-11-2) آزمون معنی دار بودن مدل.. 94

3-11-3) آزمون معنی دار بودن متغیرهای تحقیق.. 94

3-11-4) آزمون های مربوط به مفروضات مدل رگرسیون خطی.. 95

3-11-4-1) فرض نرمال بودن متغیرها و باقیمانده ها:95

3-11-4-2) فرض عدم وجود همخطي بين متغيرهاي مستقل:96

3-11-4-3) فرض مستقل بودن باقیمانده ها:96

3-11-4-4) فرض همسانی واریانسباقیمانده ها:97

3-11-5) تصمیم گیری برای رد یا پذیرش فرضیه ها98

4-1) مقدمه. 101

4-2) آزمون نرمال بودن توزیع متغیرها102

4-3) نتایج حاصل آزمون فرضیه های تحقیق.. 105

4-3-1) آزمون فرضیه اول تحقیق.. 105

2-3-4) نتایج آزمون فرضیه دوم تحقیق.. 108

3-3-4) نتایج آزمون فرضیه سوم تحقیق.. 111

1-3-3-4) نتایج آزمون فرضیه سوم در سطح محافظه کاری.. 111

2-3-3-4) آزمون فرضیه سوم در سطح مدیریت سود. 114

4-5) خلاصه نتايج حاصل از آزمون فرضیات.. 117

چکیده

هدف اساسی تحقیق بررسی ارتباط بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سوددر شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. نمونه آماری تحقیق، شامل 145 شرکت پذیرفته شده در بورس می‌باشد که داده‌های آنها برای یک دوره 5 ساله (1387 تا 1391) گردآوری و تجزیه و تحلیل شد.

در این تحقیق برای آزمون فرضیه‌ها از روش همبستگی استفاده شد. تحلیل آماری داده‌ها در سطح اطمینان 95 درصد، و آزمون فرضیه‌ها با بکارگیری روش آماری داده‌های پانلی و الگوی رگرسیون خطی انجام شد.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شرکت‌های مقاومتی بیشتر از شرکت‌های اکتشافی به اتخاذ محافظه کاری و مدیریت سود تمایل دارند.

همچنین محیط‌های کلان اقتصادی رابطه بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود را در سطح شاخص مدیریت سود تغییر می‌دهد. در حالیکه محیط‌های کلان اقتصادی رابطه بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود را در سطح شاخص محافظه کاری بصورت معنی داری تحت تأثیر خود قرار نمی دهد.

واژه‌های کلیدی: محافظه کاری، مدیریت سود، استراتژی اکتشافی، استراتژی مقاومتی

فصل اول

كليات تحقيق

1-1)مقدمه

در سال های اخیر، مفهوم استراتژی در ادبیات سازمانی و توسط محققان مالی بصور قابل توجهی مورد توجه قرار گرفته است. در شواهد نظری، استراتژی به عنوان اراده و برنامه ریزی سازمان برای دستیابی به اهداف بلندمدت سازمانی و پیش بینی منابع لازم برای دستیابی به این اهداف، تعریف شده است. استراتژی واحدهای انتفاعی، ممکن پیامدهای مختلفی را برای آنها در پی داشته باشد. از این جهت، انتخاب یک استراتژی مستلزم تحلیل اطلاعات جاری شرکت و تامل در خصوص نتایج آن می باشد.

یکی از نتایج اتخاذ استراتژی های متفاوت در شرکتها، تاثیرات آن بر رفتارهای گزارشگری مالی آنها می‌باشد که ممکن است بسیار مورد توجه مدیران و مالکان قرار گیرد. زیراکه امروزهاطلاعاتيكوسيلهو ابزارراهبرديمهمدرتصميمگيريمحسوبميشودو بدونشككيفيتتصميماتنيزبستگيبهصحت، دقتوبههنگامبودناطلاعاتيدارد كهدرزمانتصميمگيريدراختيارافرادقرارمي گيرد. دربازارهاي مالي،ايناطلاعات مي تواندبهصورتنشانه ها،علائم،اخباروپيشبيني هايمختلفازداخلياخارج شركت انعكاسيابدودردسترسسهامدارانقرارگيردوباعثايجادواكنشهاودرنتيجه تغييراتيدر قيمتهايسهامميگردد(نورالحق و همکاران[1]،2013).

محافظهکاریبهعنوانيکيازاصول محدودکنندهحسابداري،سال‌هااستکهمورداستفادهحسابدارانقرارمی‌گیردو عليرغمانتقادت فراوانبرآن،هموارهجایگاهخودرادرميانسایراصولحسابداری حفظنمودهاست.بهطوريکه‌میتواندواموبقایمحافظهکاریدرمقابلانتقادات واردهبرآندرطولساليانطولانیراگواهیبرمبانیبنيادينايناصلدانست. همچنين می‌توانازمحافظهکاريبهعنوانمکانيزمينامبردکهاگربهدرستياعمالشود،منجربه حلبسياريازمسايلنمایندگیوعدمتقارناطلاعاتيخواهدشدکهبهطورکلياز شکافروزافزونبينمديرانوتأمينکنندگانمنابعماليواحدهايتجاريناشيمی‌شود . باتوجهبهاهميتنقشمحافظهکاری،نيازبهمعیارهاییبرایسنجشدقيقآندر گزارشگريماليضروريبهنظرمی‌رسد.

هدف تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. اين فصل باعنوان كليات تحقيق، نگاهي كلي به پژوهش مي نمايد و خواننده را با آنچه قرار است تجزيه و تحليل گردد آشنا مي سازد. بر این اساس، در فصل حاضر، ابتدا مساله اصلی و ضرورتهای انجام تحقیق تبیین می شود. سپس فرضیات تحقیق و کلیاتی از جامعه آماری مورد مطالعه و روش های موردنظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بتشریح می شود. در پایان فصل، متغیرها و واژه هاي كليدي، ارائه و بلحاظ عملیاتی تعریف می‌شوند.

1-2)بيان مسئله اصلی تحقیق

بهنظربسياريازصاحب نظرانمالي،مهمترينوظايفمديريتدرحوزةمالي، تصميمگيريدر موردچهارموضوعاصلياست؛تصميماتسرمايه‌گذاري(بودجه‌بنديسرمايه‌اي)،تصميماتتأمين مالي،تصميماتتقسيمسودسهامدر شركت‌هايسهاميوتصميماتمربوطبهسرمايهدرگردش. اينتصميماتبههم وابستهبودهوبايددرجهتحداكثركردنارزششركتبرايصاحبانسهام اتخاذ شوند.

مفهوم استراتژی در ادبیات سازمانی، در دهه 1950 توسط محققان دانشگده اقتصاد هاروارد توسعه داده شده است(اسنو و هَمبریک[2]، 1980). طبق تعریف چَندلر، استراتژی یعنی"تعیین اهداف بلند مدت سرمایه‌گذاری و استفاده از منابع لازم برای اجرای این اهداف" . مینتزبرگ[3] (1987) استدلال می‌کند که یک استراتژی سازمانی به یک طرح، الگو، موقعیت و چشم انداز شرکت و یا صنعت اشاره می‌کند.

در این مطالعه، ما روی اجرای استراتژی کسب و کار با استفاده از شاخص‌های علمی پیشنهاد شده توسط اِسنو و هَمبریک تمرکز خواهیم کرد. اِسنو و همبریک(1980) تاکید کرده‌اند که تحقیق میلز و اِسنو [4](1978) جهت‌گیری استراتژیک یک سازمان را بصورت کاملی توصیف کرده اند.

میلز و اِسنو (1978)، با مطالعاتی در عرصه سازمانهای صنعتی، با استفاده از دو معیار«پویای بازار» و «جهت گیری رقبا» که در مقاله امری و تریست (1965) مطرح شده‌اند، محیط‌ها را به چهار دسته، تقسیم و برای هر یک از این محیط‌ها نوعی استراتژی خاص را پیشنهاد کردند. این استراتژی‌ها عبارت بودند از تدافعی، اکتشافی، واکنشی و تحلیلی. این استراتژی‌ها نشان می‌دهد که سازمان، در هر وضعیت محیطی‌ای؛ چگونه قلمروی خود را باید انتخاب کند، چگونه فناوری‌ها را سازماندهی کند، و چگونه دست به نوآوری بزند.

میلز و اِسنو (1978) همچنین بر این نکته تاکید کرده‌اند که استراتژی اکتشافی و مقاومتی بیشترین نوع تأثیر را دارند.

در این تحقیق بر اساس پیشنهاد (اِسنو و هَمبریک 1980) شرکت‌ها را بر اساس استراتژی اکتشافی و مقاومتی طبقه‌بندی خواهیم نمود.

میلز و اسنو (1978) و همبریک (1983) تاکید می‌کنند که شرکت‌های اکتشافی تعهد قوی‌تری نسبت به توسعه محصول، نوآوری و تغییر در محصول دارند. این شرکت‌ها در محیط‌های کسب و کار نسبتاً غیر قابل پیش‌بینی حضور دارند و از طریق بررسی مداوم بازار برای کشف فرصت‌های جدید تلاش می کنند. شرکت‌های اکتشافی بهره‌وری در گِرو نوآوری را ترویج می‌دهند. این شرکت‌ها در محیط‌های که به کندی تغییر می‌کنند پیشرفت می‌کنند.

در مقابل شرکت‌های مقاومتی روی بهره‌وری عملکرد و سطح کم توسعه محصولات و دفاع از بازار خود تاکید می‌کنند( میلز و اِسنو 1978). همبریک (1983) توضیح می‌دهد که شرکت‌های مقاومتی تمایل بیشتری به رقابت در قیمت، تحویل و یا کیفیت کار دارند؛ شرکت‌های مقاومتی سرمایه‌گذاری عظیمی در فرایند مهندسی انجام می‌دهند و دارای ساختار مکانیکی هستند و تحت تأثیر مدیریت تولید و حسابداری قرار دارند.

به منظور بررسی ارتباط بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود به 3 تئوری زیر استناد می‌کنیم:

تئوری‌ نمایندگی(جِنسن و مکلینگ^[5]، 1976) تئوری هزینه سیاسی (واتز و زیمرمن^[6]، 1978)، تئوری هزینه معاملات ( کایس^[7]، 1976).

به اعتقاد جنسن و مکلینگ (1976)، رابطه‌ی نمایندگی که بر اساس آن یک یا چند نفر مالک، شخص دیگری را به عنوان نماینده یا عامل از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم گیری را به وی تفویض می‌کنند، دارای هزینه‌هایی نظیر، مخارج نظارت مالکان بر عملکرد نماینده، مخارج التزام و زیآن‌های باقیمانده است.

جنسن و مکلینگ (1976) معتقدند که مدیران، در اتخاذ تصميمات منافع خویش را در اولویت قرار می‌دهند. بطوریکه اگر منافع مديران و مالكان شركت، همسو باشد؛ تصميمات مديران در راستاي منافع شركت خواهد بود، و چنانچه منافع مديران و مالكان شركت، همسو نباشد؛ تصميمات مديران در راستاي منافع شخصي‌شان خواهد بود. بر طبق اعتقاد جنسن و مکلینگ می‌توان اینگونه استدلال نمود که مدیران در اتخاد تصمیات استراتژیک شرکت، با دستکاری در سود حسابداری (مدیریت سود) در جهت منافع خویش گام برمی‌دارند. همچنین هر دو تئوری هزینه سیاسی (واتس و زیمرمن 1978) و هزینه معامله (كايس، 1937) به انگيزه‌هاي مدیران براي بكارگيري روشهاي حسابداري منفعت جويانه اشاره دارند(نورالحق و همکاران، 2013).

طبق تئوری هزینه سیاسی، واتز و زیمرمن[8] (1978) استدلال می‌کنند که در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی (شامل تصمیمات حسابداری) مدیران باید محیط‌های نظارتی کلان را مورد بررسی قرار دهند. به دنبال آن می‌گوید که صورتهای مالی حسابداری برای کمک به تصمیمات در اختیار عموم قرار می‌گیرد، و بر تصمیمات آنها تاثیر دارد. و زمانی که ذهن جامعه به سمت شرکتی با رشد بالا می‌رود عموم مردم و نمایندگان آن‌ها (دستگاه هاي ناظر) این رشد را با منفعت جويي مالكان شرکت مرتبط می‌دانند و به دنبال راهی برای کم کردن سود آن شرکت‌ها با مالیات‌ها، دعوی‌های انحصاری، مقررات تولید و یا کاهش کمک‌ها و پاداش‌های دولتی می‌گردند؛ که همه این‌ها باعث کاهش سود شرکت خواهد شد(همان منبع).

مدیرانی که باور دارند، سازمان‌هایشان پتانسیل رسیدن به سودهای بالا را دارد ممکن است بر اعمال نفوذ بر دیدگاه سرمایه‌گذاران و عموم از شرکتشان تلاش کنند. این تلاشها می‌تواند توسط کارمندان دولتی و یا افزایش محافظه کاری حسابداری انجام شود. (واتز و زیمرمن 1978) استدلال کرده‌اند که محافظه کاری، خوشنامی شرکت را به وسیله تغییر چهره شرکت از سودده به شرکت کم سود در پی دارد. مدیران شرکتهای با استراتژی کسب و کار اکتشافی، تاکید کمی بر کاهش هزینه‌های معاملات دارند و در عوض، سود بالقوه را برای دوره های حسابداری آتی حفظ می‌کنند که برای شرکت و مدیران آن، مفیدتر می‌باشد. چنین رویکردی، منجر به افزایش سطح محافظه کاری در شرکتهای دارای استراتژی اکتشافی می‌شود. این نگرش بازار سرمایه نسبت به شرکتهای اکتشافی، ممکن است باعث شود مدیران این شرکتها به جای تلاش در جهت بیش نمایی سودهای جاری، آنها را برای دوره های آتی، نگه دارند. این رویکرد، بطور بالقوه، منجر به افزایش سطح محافظه کاری می شود(همان منبع).

از طرفی مالکان شرکت‌هایی که استراتژی مقاومتی را اتخاذ می‌کنند، تمایل دارند که انتظارات خود را روی عملکرد مالی جاری قرار دهند؛ زیرا این شرکتها ذاتاً با ثبات‌تر و دارای ریسک کمتر برای سرمایه‌گذاران هستند. در نتیجه، زمانی که در خصوص رویه‌های حسابداری تصمیم‌گیری می‌شود؛ شرکت‌های با استراتژی مقاومتی؛ برای حفظ سطح خاصی از سود از طریق دستکاری اقلام تعهدی، اقدام به نگهداری شرایط فعلی می کنند. شرکتهای با استراتژی مقاومتی دستیابی به بازدهی کوتاه مدت را مدنظر قرار می دهنداقدام به مدیریت سود می نمایند.

همچنین مدیران واحدهای انتفاعی در اتخاد استراتژی های شرکت، لازم است که شرایط محیطی و اقتصادی را موردنظر قرار دهند. زیراکه تغییرات در شرایط اقتصادی، نیروهای عرضه و تقاضا را در شرایط رقابتی، بطور چشمگیری، تغییر می‌دهد. از این رو، راهبردهای تجاری شرکتهایی که به تغییرات محیطی پاسخ می‌دهند؛ بطور نسبی بستگی به تغییرات محیطی و راهبردهای شرکتهای رقیب دارد(مینبرگ، 1978). لاپورتا و همکاران[9](2000) ادعا نمودند که رویه‌های حسابداری شرکتها تحت تاثیر موقعیت شرکت بلحاظ جغرافیایی و نظارتی قرار دارد. از این نظر، تغییرات در محیط خارجی شرکتها بر ارتباط بین ویژگی‌های شرکت با رویه‌های گزارشگری مالی، تاثیرگذار است(لویز و همکاران[10]، 2003).

در نتیجه، بنظر می رسد که تغییر در شرایط کلان اقتصادی(بعنوان بخشی از محیط خارجی)، بطور بالقوه بر ارتباط بین استراتژی کسب و کار با کیفیت سود شرکتها تاثیرگذار باشد.

با توجه به مطالب ذکر شده در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به سوال اساسی زیر هستیم:

آیا شرایط اقتصادی جامعه بر رابطه بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود شرکتها تاثیر دارد یا خیر؟

1-3)ضرورت انجام تحقيق

رقم نهايي سودخالص، حاصل يك فرايند طولاني حسابداري است كه در هر مرحله از اين فرآيند، امكان اعمال نظر و دستكاري آن توسط مديران وجود دارد. در واقع، استانداردهاي حسابداري در برخي موارد راه گريزي را در زمان بندي و اندازه گيري درآمدها و هزينه ها فراهم كرده است. از طرفي، استفاده كنندگان صورتهاي مالي، اهميت زيادي براي رقم سودخالص گزارش شده قائل هستند و اين رقم در تصميم گيريهاي آنها جايگاه ويژه اي دارد. انعطاف پذيري روشهاي حسابداري و توجه بيش از حد سرمايه گذاران واعتباردهندگان به سود خالص، اين انگيزه و فرصت را به مديريت داده است تا به منظور مطلوب جلوه دادن وضعيت شركت، در بكارگيري استانداردهاي حسابداري به صورت سلطه جويانه[11] اي عمل كند (دیچاو و ديچو،2002).

هدف مديريت اين است كهشركت را در نظر سرمايه گذاران و اعتباردهندگان، با ثبات و پويا نشان دهد. كسبجايگاهي مناسب در ميان رقبا و بازار سرمايه باعث مي شود سرمايه گذاران واعتباردهندگان نسبت به شركت نظر مساعدتري داشته باشند و شركت از صرف هزينه هايبيشتر در رقابت با ساير شركت هاي مشابه بي نياز شود و با هزينه كمتر اعتبار و وامدريافت كند. این در حالی است که برخی از مزایای شغلی مدیران مبتنی بر سودخالص تعیین می شود و تاکید همه جانبه به سودخالص باعث می شود که این رقم بطور خاصی مورد توجه استفاده کنندگان از گزارشات مالی باشد(كوتاري و همكاران[12]،2008).

از طرفی درنگرشاستراتژيكبهتصميماتمالي،سيستمماليبهعنوان يكيازسيستم‌هاياصليسازمان تلقيمي‌شودكههمخودسيستموهمزير سيستم‌هايآن،متناسببااهدافواستراتژي‌هاوساير ابعادسازمانيمي‌تواننداز استراتژي‌هايمتفاوتيبرايرسيدنبهاهدافاصليسازمانكههمانا بهبود وافزايش عملكردسازمانياست،استفادهكنند.

آنچهكهباعثتفاوتدرعملكردسازماني شركت‌ها، دربعداجراياستراتژي‌هايماليمي‌شود،نهفقطناشيازنوعاستراتژي خاصياستكه درهر حوزهوهرزيرسيستمازواحدوظيفه‌ايماليانتخاب مي‌شوند،بلكهمهمتروحياتي‌تراز نوع استراتژي،هماهنگيبيناستراتژي‌هايياست كهدرمجموعهسيستمواحدوظيفه‌ايماليدر شركت برگزيدهمي‌شود.

واقعیت این است كه در فضای رقابتی بقا و رشد شركتها مستلزم داشتن مزیت رقابتی است و رویكردی كه می تواند برای سازمانها مزیت رقابتی خلق كند استراتژی است. به نظر می‌رسد كه در چنین گذاری از فضای كم رقابت به فضای پررقابت، از فضاهای كم چالش، به فضای پرچالش، انجام بحثی راجع به استراتژی در محیط كشور مفید خواهد بود و به همین دلیل محقق انجام تحقیقی درباره تاثیر استراتژی کسب و کار شرکت بر کیفیت سود در شرایط اقتصادی امروز را ضروری می داند.

1-4)اهداف تحقيق

هدف تحقیق حاضر، بررسی ارتباط بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. مبتنی بر این هدف کلی، اهداف فرعی زیر تدوین و در طول انجام تحقیق پیگیری می شوند:

1. كمك به مديران واحدهاي انتفاعي در اتخاذ استراتژی های مناسب در جهت حفظ کیفیت سود شرکتها
2. تبیین تاثیر استراتژی کسب وکار اتخاذ شده از سوی مدیر بر کیفیت سود شرکت

1-5) فرضيه هاي تحقيق

فرضیه اول: شرکت‌های اکتشافی بیشتر از شرکت‌های مقاومتی به اتخاذ محافظه کاری در حسابداری تمایل دارند.

فرضیه دوم: شرکت‌های مقاومتی بیشتر از شرکت‌های اکتشافی تمایل به مدیریت سود دارند.

فرضیه سوم: محیط‌های کلان اقتصادی رابطه بین استراتژی کسب و کار و کیفیت سود را تغییر می‌دهد.

1-6)روش تحقيق

روش پژوهش این تحقیق از نظر ماهیت و محتوا از نوع همبستگی است، که با استفاده از داده های مستخرج از صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به تحلیل رابطه‌ی همبستگی می پردازد. انجام این پژوهش در چهارچوب استدلال قیاسی – استقرایی صورت خواهد گرفت. علت استفاده از روش همبستگی کشف روابط همبستگی بین متغیر ها است. تحقیق همبستگی یکی از انواع تحقیقات توصیفی است.

از سوی دیگر پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی است، یعنی بر مبنای تجزیه و تحلیل اطلاعات گذشته (صورت های مالی شرکت ها) انجام می گیرد.

از نظر هدف این پژوهش جزو پژوهش های کاربردی محسوب می شود. پژوهش های کاربردی، پژوهشی هایی هستند که با استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشها، ابزارها، وسایل، تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام می شود. همچنین پژوهش های کاربردی پژوهش هایی هستند که نظریه ها، قانونمندی ها، اصول و فنونی که در تحقیقات پایه تدوین می شوند را برای حل مسائل اجرایی به کار می گیرد.

1-7)روش گرد آوري اطلاعات

جهت گردآوري اطلاعات مورد نياز تحقيق از روش کتابخانه ای استفاده می شود. در اين روش، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای كه شامل کتاب، مجلات، پایان نامه ها، مقالات و اینترنت؛ مطالعات مقدماتی و تدوین فصل ادبیات و چارچوب نظری پژوهش انجام مي گيرد. در ادامه با استفاده از بانكهاي اطلاعاتي سازمان بورس اوراق بهادار تهران، سايت اينترنتي اين سازمان و نرم افزارهاي سهام مانند نرم افزار ره آورد نوين، داده هاي موردنياز براي آزمون فرضيات گردآوري مي شود.

1-8) قلمرو زماني تحقيق

1-8-1) قلمرو زماني تحقيق

محدوده زماني تحقيق شامل 5 سال متوالي از سال 1387 تا 1391 مي باشد كه بررسي فرضيات تحقيق با استفاده از داده هاي واقعي اين سالها انجام مي پذيرد. براساس هدف تحقيق اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسي و شركتهايي كه در اين دوره در بازار اوراق بهادار حضور داشته اند؛ در آزمون فرضیات وارد می‌شوند.

1-8-2) قلمرو مكاني تحقيق

تمامي شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران كه شرايط مذكور در بند جامعه آماري را داشته باشند.

1-9) تعريف واژه گان تحقيق

استراتژی کسب و کار: استراتژی به عنوان اراده و برنامه ریزی سازمان برای دستیابی به اهداف بلندمدت سازمانی و پیش بینی منابع لازم برای دستیابی به این اهداف، تعریف شده است. که به مجموعه برنامه‌ریزی‌هایی اطلاق می‌شود که به شرکت امکان تداوم فعالیت در بازار رقابتی محصول را اعطا می‌کند(نورالحق و همکاران،2013).

کیفیت سود[13]: در سالهاي اخير اقلام تعهدي به عنوان يكي از مهمترين نشانگرهاي كيفيت سود مورد توجه قرار گرفته است. اسلوئن (1996) اثبات كرد شركتهايي كه سودي بيش از جريان وجوه نقد عملياتي گزارش كرده اند(حجم بالاي اقلام تعهدي)، در سالهاي آتي با كاهش در سود عملياتي مواجه خواهند شد. بنابراين حجم اقلام تعهدي يك شاخص خوب براي بيان كيفيت سود است(کوتاری و همکاران،2008).

محافظه كاري[14]: محافظه كاري بعنوان واكنش سريعتر سود به اخبار بد نسبت به واكنش سود به اخبار خوب نیز مورد توجه قرار گرفته است. هرچه واكنش سود به اخبار بد بيشتر باشد؛ سطح محافظه كاري بالاتر است. همچنین محافظه كاري بدين مفهوم بكار برده مي شود كه حسابداران بايد براي داراييها و درآمدها كمترين مبلغ ممكن و براي بدهي ها و هزينه ها بيشترين مبلغ ممكن را گزارش كنند(فرانسیس و همکاران[15]،2005). از اينرو امكان دارد خالص ارزش داراييها كمتر از قيمت مورد مبادله جاري تعيين شود. چنانچه محافظه کاری، منجر به ارزش گذاری کمتر دارایی ها از طریق کاهش انگیزه ها و فرصتهای مدیریت در استفاده از رویه های اختیاری حسابداری گردد، انتظار می رود، اقلام تعهدی کمتری در صورتهای مالی منعکس شود. از این جهت، در تحقیق حاضر، نسبت اقلام تعهدی به کل دارایی‌های شرکت بعنوان شاخص محافظه کاری مطرح شده است.

مدیرت سود:

عبارت است از کم نمایی یا بیش نمایی سودخالص توسط واحد انتفاعی که از طریق انعطاف پذیری مجاز در بکارگیری اصول پذیرفته شده حسابداری و فرصتهایی دستکاری سود اعمال می شود. در این پژوهش، مدیریت سود از طریق مدل تعدیل شده جونز[16](1991) و تخمین اقلام تعهدی اختیاری محاسبه می‌شود.

1-10) ساختار تحقیق

در این فصل به کلیات طرح تحقیق پرداخته شد. در فصل دوم تحقیق به مطالعه ادبیات نظری مرتبط با تحقیق و ارائه تحقیقات داخلی و خارجی انجام گرفته مرتبط با تحقیق پرداخته خواهد شد.

در فصل سوم تحقیق به تشریح روش اجرای تحقیق پرداخته‌ می‌شود. روش تحقیق، روش اندازه‌گیری متغیرهای تحقیق، روش آزمون فرضـیه‌ها، جمع‌آوری داده‌ها و جامعه آماری، انتخاب نمونه و قلمرو زمانی تحقیق موضوعات مطرح در این فصل خواهند بود. فصل چهارم تحقیق، به تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها و نتایج این آزمونها‌ می‌پردازد.

فصل پنجم تحقیق به نتیجه‌گیری، محدودیت‌های تحقیق و همچنین پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی خواهد پرداخت.

1-11) خلاصه فصل

درانجامهرپژوهشییکیازمهم‌ترینبخش­ها،ارائهطرحتحقیق (کلیات) مناسبمی­باشد. دراینفصلسعیشدهتابابیانقسمتهایمختلفمطالعهانجامشده،طرحیازآنارائهگردد. بدینمنظور،دراینفصلبابیانمقدمه­ایکلیاتطرحتحقیقمشخصگردیدهودرادامهبهبیانمسئلهوچارچوبنظری،اهدافعلمیوکاربردیتحقیق،دلایلوضرورتانجامتحقیق،فرضیاتوخلاصه­ایازروشتحقیقپرداختهشدهاست. درانتهاتعاریفواژگانکلیدیوساختارکلیتحقیقارائهشدهاست.

[1]Nurul Houqe

[2]Snow & Hrebiniak

[3]Mintzberg

[4]Miles& Snow

[5] Jensen and Meckling

[6] Watts & Zimmerman

[7] Coase

[8]watts & Zimmerman

[9]La Portaet al

[10]Leuz et al

[11]-Aggressive

[12]Kothariet al

[13]Earnings Quality

[14]Conservatism

[15]Franciset al

[16]jones